İTÜRK: Eklemeli Diller için Yapay Zeka Destekli Dil Öğrenimi Teknolojisi

Bildiğimiz gibi Türkçe’de sözcükler bazı isim veya fiil köklerine çok çeşitli eklerin ard arda konması ile oluşurlar. Örneğin “siz halen yakınlaşamadıklarımızdan mısınız?’’ gibi bir cümlede “yakın” sözcüğü üzerine pek çok ek eklendiğini görülmektedir. Dilimizi öğrenmeye çalışan yabancılar için en zorlayıcı noktalardan biri bu tür eklerin hangi sırayla kullanılmaları gerektiği ve farklı ses uyumu kurallarının öğrenilmesidir.

Son yıllarda dünya genelinde yaygın olarak kullanılmaya başlayan pek çok dil öğrenimi destekleyeci uygulama piyasa sürülmüştür (örnek: Duolingo, Busuu vb.). Ancak bu uygulamalar genelde ilk etapta İngilizce-Almanca gibi diller göz önüne alınarak geliştirilmişlerdir. Ve temel olarak daha önceden elle hazırlanmış bazı cümleler kullanarak diller arası çeviri egzerszileri yaptırırlar. Ancak bu tür egzersizler Türkçe gibi ek yapısı çok karmaşık ve uzun olan diller için pek de işe yaramaz. Dil öğrenenlerin özellikle ek ve ses uyumu konularında bol bol pratik yapmaları gerekir.

İşte bu noktada yapay zeka teknolojileri kullanarak Türkçe ve benzeri dillerin öğreniminin kolaylaştırılabileceği fikri ortaya atılmış ve bu fikir oyunlaştırılmış bir mobil uygulama ortamında dünyada ilk kez İTÜ’lü araştırmacılar tarafından yabancı dil öğrenenlere sunulmuştur. Egzersizlerin dinamik olarak oluşturulduğu ve bu sayede öğrencinin her defasında farklı sözcüklerle pratik yapabildiği bu teknoloji dünyada bu alanda en önde gelen uluslararası dergilerinden “Computer Assisted Language Learning” tarafından geçtiğimiz aylarda yayınlanmıştır. Patent başvurusu yapılmış proje İTÜ Yapay Zeka ve Veri Mühendisliği öğretim üyesi Doç.Dr. Gülşen Eryiğit yürütücüğünde İTÜ Doğal Dil İşleme Laboratuvarında lisans öğrencileri ve lisans üstü araştırmacılar eşliğinde son 4 yıldır devam etmektedir.

Halihazırda uygulamanın farklı dilleri desteklemek ve Türkçe’de desteklenen yapıların arttırılmasına yönelik çalışmalara devam edilmektedir. Dil öğrenime yenilikçi bir yaklaşım getiren çalışmanın ilk protip testleri yabancı öğrenciler üzerinde yapılmış ve çalışma büyük beğeni almıştır.

İTÜ’nün doğal dil işleme alanındaki eşsiz tecrübesini dil öğrenimine aktarma ve yapay zeka destekli dil öğrenimi araştırmalarını Türkiye’de başlatma vizyonu ile kurulan İTÜ Türkçe Öğrenimi Uygulama ve Araştırma Merkezinde Türkçe öğrenmeye başlayacak yeni yabancı öğrenciler eğitimleri sırasında bu teknolojiden faydalanıyor olacaklar. Merkez müdürü olarak da görev yapan Doç.Dr. Gülşen Eryiğit gelecekte bu tür uygulamaların sayısının artacağının ve dünyada ses getirecek öncü araştırmaların çıkacağının müjdesini vermektedir.

Yayın: Eryiğit, G., Bektaş, F., Ali, U., & Dereli, B. (2021). Gamification of complex morphology learning: the case of Turkish. Computer Assisted Language Learning, 1-29.